Ung thư đại tràng có xạ trị được không? [Hiểu đúng về phương pháp]

Ung thư đại tràng có xạ trị được không? Câu trả lời là hoàn toàn có thể dù không quá phổ biến. Phương pháp này thường được bác sĩ chỉ định khi không thể tiến hành phẫu thuật do khối u ở vị trí khó hoặc đã di căn sang các cơ quan khác. Cụ thể hơn, vai trò, tác dụng và các bước thực hiện xạ trị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ngay!

1. Ung thư đại tràng có xạ trị được không?

Ung thư đại tràng có thể điều trị bằng phương pháp xạ trị. Tuy nhiên, xạ trị không phải là phương pháp phổ biến với ung thư đại tràng, đặc biệt là giai đoạn đầu. Thường phải đến trường hợp ung thư đại tràng giai đoạn 3 và 4 đã di căn, phẫu thuật không thể làm hết tận gốc khối u mới sử dụng xạ trị. Xạ trị được áp dụng trong ung thư đại tràng như sau:

Xạ trị trong điều trị ung thư đại tràng giai đoạn 3:

• Giai đoạn 3 khối u đã lan sang hệ bạch huyết gần đó, nhưng chưa lan sang các cơ quan khác.
• Mục đích: Lúc này xạ trị kết hợp với hóa trị giúp thu nhỏ khối u. Ngoài ra phương pháp này cũng được chỉ định cho những bệnh nhân không đủ sức khỏe để phẫu thuật.

Xạ trị trong điều trị ung thư đại tràng giai đoạn 4:

• Giai đoạn 4 khối u đã lan sang hệ bạch huyết và theo hệ bạch huyết đến các cơ quan như gan và phổi.
• Mục đích: Có thể sử dụng xạ trị sau phẫu thuật (hoặc hoá trị) để làm giảm các triệu chứng, giảm nguy cơ xâm lấn sang các khu vực khác, giảm kích thước khối u trong một khoảng thời gian nhất định nhưng không có khả năng chữa khỏi bệnh.

Xạ trị có thể sử dụng liều đơn độc hay kết hợp với phương pháp khác phụ thuộc vào tình trạng của khối u, giai đoạn của bệnh và tình hình sức khoẻ của từng bệnh nhân.

2. Vai trò của xạ trị ung thư đại tràng

Chúng ta đã trả lời câu hỏi “Ung thư đại tràng có xạ trị được không?” nhưng tùy từng giai đoạn của ung thư đại tràng mà xạ trị sẽ có mục đích khác nhau nhưng vai trò chung sẽ là:

• Thu nhỏ khối u trước khi phẫu thuật. Với khối u lớn hoặc ở vị trí khó phẫu thuật, việc xạ trị thu nhỏ kích thước sẽ giúp việc lấy khối u dễ dàng hơn và giảm số lần phẫu thuật.
• Tiêu diệt các tế bào ung thư đại tràng còn sót lại sau khi phẫu thuật. Một số trường hợp tế bào ung thư đã lan sang cơ quan khác như niêm mạc bụng (ổ bụng) khiến cho bác sĩ không chắc chắn rằng việc phẫu thuật đã loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư và một số xét nghiệm không phát hiện những khối u nhỏ. Lúc này xạ trị giúp loại bỏ những tế bào ung thư còn xót lại, giảm nguy cơ tái phát.
• Kết hợp xạ trị trong thời điểm phẫu thuật nhằm tiêu diệt tế bào ung thư, hạn chế việc còn sót tế bào xấu sau phẫu thuật. Đây được gọi là liệu pháp bức xạ trong phẫu thuật (IORT).
• Kết hợp xạ trị và hoá trị cho bệnh nhân không đủ sức khỏe hoặc gặp vấn đề hô hấp, huyết áp… không thể phẫu thuật.
• Giảm bớt các triệu chứng nếu ung thư tiến triển gây ra như tắc ruột, chảy máu và đau đớn…
• Điều trị khối u đã di căn đến các vị trí khác như xương, phổi, não, gan. Với di căn ở não, sử dụng xạ trị kết hợp với corticoid và thuốc chống phù. Ở xương, xạ trị có ý nghĩa giảm đau đớn khi chưa thể phẫu thuật.

3. Tác dụng phụ của xạ trị ung thư đại tràng

Sau khi tìm hiểu ung thư đại tràng có xạ trị được không và vai trò của xạ trị ung thu đại tràng thì tác dụng phụ khi xạ trị cũng là mối quan tâm của các bệnh nhân. Các phương pháp điều trị ung thư đều có những tác dụng phụ nhất định. Xạ trị cũng vậy, chúng có gây ra ảnh hưởng đến cơ thể người bệnh như:

• Kích ứng, mẩn đỏ, phồng rộp, bong tróc da và niêm mạc tiếp xúc với tia bức xạ. Dấu hiệu này thường xuất hiện vào ngày thứ 5 – 10 của xạ trị. Nguyên nhân do các tia bức xạ tỏa nhiệt, và có độ xuyên thấu lớn. Để khắc phục, nên sử dụng các loại kem và gel làm ẩm da sau khi vệ sinh vùng da xạ trị bằng xà phòng và nước ấm.
• Nôn, buồn nôn: Do tia X ảnh hưởng đến các cơ quan trong ổ bụng, do các cơ quan tiêu hóa nằm gần nhau. Để giảm tình trạng này sau xạ trị nên chia nhỏ các bữa ăn, ăn chậm và uống nhiều nước.
• Rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, tăng nhu động ruột, rò rỉ phân. Đại tràng là cơ quan chịu trách nhiệm tạo khuôn và hấp thu nước, nhưng sau khi xạ trị một số tế bào bình thường cũng bị ảnh hưởng hoặc chết làm chức năng của đại tràng bị giảm sút. Vì thế cần bù nước và điện giải, sử dụng thuốc chống co bóp với người bệnh tăng nhu động ruột.
• Ruột và bàng quang bị kích thích. Cảm giác đau như đi ngoài nhiều lần, nóng rát hoặc đau mỗi lần đi, đi tiêu ra máu. Lý do vì đại trực tràng còn yếu, phần bị rách do khối u chưa lành nên xuất hiện máu.
• Cơ thể mệt mỏi do các phóng xạ ảnh hưởng đến cả các tế bào khỏe mạnh.i Ngoài ra việc xạ trị nhiều lần cũng làm cơ thể không đủ thời gian hồi phục, kéo theo mệt mỏi.
• Các vấn đề tình dục có thể gặp cả ở nam và nữ như: cương cứng ở nam giới và kích thích âm đạo ở nữ giới. Giải thích lý do gây ra có thể do tia phóng xạ làm ảnh hưởng đến hormone trong cơ thể. Khắc phục bằng cách sử dụng các thuốc cụ thể hoặc liệu pháp hormon.

4. Lưu ý khi xạ trị ung thư đại tràng

Một số lưu ý khi xạ trị ung thư đại tràng để giảm tác dụng phụ và đảm bảo sức khỏe cho người bệnh, cũng như hiệu quả cao:

Thời điểm	Lưu ý
Trước khi xạ trị	Người bệnh cần có sức khỏe tốt, nên luyện tập thể dục thể thao phù hợp với tình trạng của cơ thể. Tránh căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái lạc quan, nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc. Tìm hiểu về các bất thường trong và sau điều trị xạ trị. Báo cáo bác sĩ những thuốc đang dùng trong quá trình điều trị.
Trong khi xạ trị	Hạn chế tiếp xúc ánh nắng mặt trời, nơi ồn ào, hạn chế nơi đông người và tiếp xúc với người khác. Do trên cơ thể vẫn còn có phóng xạ, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người khác. Không làm phần da ở vùng xạ trị bị bong, trầy, hay tự ý sử dụng các loại thuốc bôi nào lên da khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.
Sau khi xạ trị	Người bệnh cần có chế độ ăn hợp lý và giàu dinh dưỡng. Đặc biệt với ung thư đại tràng cần ăn thức ăn dễ tiêu hóa, uống nhiều nước, hạn chế ăn đồ ăn giàu chất xơ. Tham khảo các bữa ăn do bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng đưa ra. Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, áp lực, suy nghĩ nhiều. Theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên. Báo cáo với bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.

5. Bước tiến mới trong xạ trị ung thư đại tràng

Với sự phát triển khoa học hiện đại, một số phương pháp xạ trị mới được áp dụng trong điều trị ung thư, đặc biệt là ung thư đại tràng như: liệu pháp bức xạ khung ba chiều, xạ trị điều biến cường độ, xạ trị toàn thân lập thể.

5.1. Liệu pháp bức xạ khung ba chiều (3D-CRT)

Liệu pháp này dùng các bức xạ chùm ngoài (EBRT) để di chuyển chính xác đến các khu vực ung thư, sử dụng máy quét CT và máy tính để theo dõi. Hình ảnh 3D dễ dàng theo dõi và điều chỉnh mức độ sẽ ít ảnh hưởng đến các cơ quan khác như bàng quang và ruột, làm giảm tác dụng phụ khi xạ trị.

Trong khi theo dõi hình ảnh 3D-CRT cũng giúp bác sĩ xác định được hướng và tập trung đúng vào tế bào ung thư đại tràng, mang đến hiệu quả điều trị cao hơn.

5.2. Liệu pháp xạ trị điều biến cường độ (IMRT)

Liệu pháp này sử dụng các thiết bị có chụp 3D nhưng có thể thay đổi được lượng phóng xạ. Liệu pháp này giúp cho chùm tia tập trung vào vùng ung thư đại tràng với cường độ mạnh, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến các vùng lân cận.

Nhờ có sự tiên tiến này mà số lần điều trị của người bệnh ung thư đại tràng được giảm đi và an toàn hơn với các bộ phận trong cơ thể. Ngoài ra ưu điểm của liệu pháp này ở chỗ có thể tạo ra tia đơn không phải chùm tia như truyền thống nên có tập trung tại một vị trí chính xác.

6. Giải đáp thắc mắc

Khi được bác sĩ thông báo sử dụng phương pháp xạ trị, nhiều người bệnh cảm thấy còn nhiều lo lắng và thắc mắc như:

6.1. Xạ trị ung thư đại tràng như thế nào?

Xạ trị là phương pháp sử dụng các tia bức xạ có năng lượng cao như tia X hoặc các hạt phân tử để làm nhỏ và diệt các tế bào ung thư. Xạ trị có hai loại điều trị: Xạ trị từ tia bên ngoài (EBRT) và xạ trị bên trong (Brachytherapy). Với ung thư đại tràng xạ trị từ tia bên ngoài có tác dụng hơn, còn ung thư trực tràng thì hiệu quả xạ trị bên trong tốt hơn.

Xạ trị tia ngoài ung thư đại tràng bằng cách sử dụng các tia tương tự tia X nhưng cường độ cao hơn để diệt các tế bào ung thư. Tần suất xạ trị là 5 ngày/tuần và duy trì trong nhiều tuần.

6.2. Xạ trị ung thư đại tràng có phải cách ly không?

Sau khi xạ trị bạn không bị nhiễm phóng xạ do lượng tia bức xạ đã được tính toán trước đó và chỉ tồn tại trong thời gian ngắn trong cơ thể. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn nên tránh nơi đông người và tránh tiếp xúc trực tiếp cơ thể người khác.

6.3. Xạ trị ung thư đại tràng có khỏi không?

Như đã trình bày, xạ trị ung thư đại tràng không giúp điều trị khỏi bệnh mà chỉ làm giảm kích thước khối u, từ đó tăng tỷ lệ sống sau 5 năm cho bệnh nhân. Để việc điều trị diễn ra hiệu quả nhất cần kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau.

6.4. Xạ trị ung thư đại tràng bao nhiêu tiền?

Chi phi xạ trị cung phụ thuộc vào tình trạng khối u, vị trí khối u, sức khỏe, số lần điều trị của bệnh nhân và cơ sở y tế. Tuy nhiên, chi phí sẽ vào khoảng 25 triệu một lộ trình. Chi phí có thể phát sinh thêm và có chênh lệch giữa từng bệnh viện.

Như vậy, với thắc mắc ung thư đại tràng có xạ trị được không thì câu trả lời của chúng tôi là hoàn toàn có thể. Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp điều trị nào, kết hợp ra sao còn phụ thuộc rất lớn vào hội chẩn và chỉ định từ bác sĩ. Người bệnh lúc này chỉ cần tin tưởng bác sĩ và có tinh thần thoải mái nhất để việc điều trị diễn ra hiệu quả.

Nếu cần tư vấn thêm, bạn vui lòng liên hệ theo hotline 024 6250 0707 của Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt để được giải đáp nhanh nhất!

Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.