7 tác dụng phụ của xạ trị ung thư phổi và cách đối phó với chúng

5/5 - (1 bình chọn)

Xạ trị không còn xa lạ với nhiều người. Hiện nay vẫn còn thiếu các phương pháp và phương tiện lâm sàng để chữa khỏi hoàn toàn ung thư phổi, xạ trị và hóa trị có thể giúp bệnh nhân kiểm soát sự phát triển của bệnh, giảm kích thích khối u, cải thiện chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân. Trong quá trình xạ trị cho bệnh nhân ung thư, đau tức ngực, ho, suy tủy xương kèm theo các triệu chứng như mệt mỏi… thường được coi là tác dụng phụ của xạ trị ung thư phổi.

Người bệnh có thể xạ trị đơn thuần hoặc kết hợp với phẫu thuật, hóa trị dưới sự hướng dẫn và tư vấn của bác sĩ.

Xạ trị là một trong những phương pháp điều trị khối u ác tính quan trọng và tiết kiệm chi phí. Nó không chỉ có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, mà còn cải thiện tỷ lệ sống sót của bệnh nhân và giảm tỷ lệ tái phát cục bộ của khối u, … Tuy nhiên, các tác dụng phụ bất lợi liên quan do xạ trị gây ra sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, và thậm chí dẫn đến việc quá trình xạ trị bị gián đoạn, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả chữa bệnh.

Các tác dụng phụ của xạ trị ung thư phổi là gì?

Trong quá trình xạ trị cho bệnh nhân ung thư, ngoài việc các tế bào ung thư hấp thụ bức xạ, các mô phổi bình thường của chúng ta cũng được chiếu xạ với một liều lượng nhất định, sẽ gây ra các mức độ tổn thương khác nhau, biểu hiện lâm sàng chính của các tổn thương này như sau: Đau tức ngực, ho, suy tủy xương kèm theo các triệu chứng như mệt mỏi… thường được coi là tác dụng phụ của xạ trị ung thư phổi.

Tỷ lệ tác dụng phụ ở bệnh nhân ung thư phổi trong quá trình xạ trị là tương đối cao, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố như tiền sử điều trị và chế độ dinh dưỡng sẽ làm tăng tỷ lệ tác dụng phụ có hại cho cơ thể trong quá trình xạ trị, các yếu tố là tiền sử phẫu thuật, tiền sử tăng huyết áp, ăn uống dinh dưỡng, trầm cảm, v.v.

Chúng ta cần chăm sóc họ thật tốt, chuẩn bị tâm lý để đối phó với tác dụng phụ của xạ trị ung thư phổi một cách tích cực và đồng hành với người thân khi phải xạ trị!

1. Đau ngực, ho

Điều trị: Nếu nghiêm trọng, cần thảo luận với bác sĩ xem có nên ngừng xạ trị, có nên điều trị bằng hormone và kháng sinh liều cao hay không, bệnh nhân cần chú ý nghỉ ngơi tại giường, giữ ấm, đề phòng cảm lạnh, không ăn đồ quá lạnh, thức ăn quá cứng, rán, cứng, chua, cay và các thức ăn thô ráp gây khó chịu, tốt nhất nên ăn thức ăn mềm, dễ nuốt: cháo, sữa, súp…

2. Mệt mỏi

Giải pháp: Người nhà có thể ghi lại các hoạt động hàng ngày và thời lượng ngủ của bệnh nhân. Người bệnh nên ngủ ít nhất 8 tiếng vào ban đêm, có những giấc ngủ ngắn trong ngày và tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ để tăng cường năng lượng.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng hoạt động thể chất có liên quan tỷ lệ nghịch với sự mệt mỏi, với hoạt động thể chất thường xuyên, cường độ thấp mỗi ngày và bạn tập thể dục càng lâu thì sự mệt mỏi do ung thư càng giảm.

Trên thực tế, nhiều người thường có những hiểu lầm nhất định về mối quan hệ giữa tập thể dục, nghỉ ngơi và mệt mỏi, họ luôn nghĩ rằng trong quá trình xạ trị nên nghỉ ngơi nhiều hơn và hoạt động ít hơn. Trên thực tế, không hoạt động cũng có thể thúc đẩy mệt mỏi.

3. Buồn nôn và nôn

Phương pháp điều trị: Bạn có thể nghỉ ngơi trên giường nhiều hơn, uống nhiều nước ấm hơn, ăn ít hơn và nhiều bữa hơn, không ăn thức ăn nhiều dầu mỡ; dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, viên uống vitamin B6, viên metoclopramide và các loại thuốc khác có thể làm giảm các triệu chứng. ; nôn nhiều Thuốc chống nôn như metoclopramide cũng có thể được tiêm bắp dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

Khi các triệu chứng nghiêm trọng và hiệu quả chống nôn không tốt, cần thảo luận với bác sĩ chăm sóc xem có nên tạm dừng xạ trị hay không.

4. Tiêu chảy

Giải pháp: Bạn có thể đến bệnh viện để kiểm tra dấu hiệu mất nước và mất cân bằng điện giải, đồng thời có thể ăn một số loại trái cây tươi và uống một chút nước ngọt để bổ sung lượng nước và chất điện giải đã mất, tránh ăn ngũ cốc nguyên hạt hoặc thức ăn nhiều chất.

Trong chế độ ăn uống chất xơ, và tránh ăn các loại hạt có nhiều chất béo, Đồ uống như caffein; ăn nhiều thực phẩm giàu kali để bổ sung các nguyên tố vi lượng, chẳng hạn như chuối, khoai tây và mơ. Ngoài ra, hãy nhớ uống nhiều nước để bổ sung lượng nước bị mất do tiêu chảy.

5. Suy tủy xương

Điều trị: Biểu hiện chính của sự ức chế tủy xương là giảm lượng bạch cầu. Xét nghiệm máu định kỳ có thể được thực hiện trên bệnh nhân trong và sau quá trình xạ trị để nắm vững tình trạng máu của bệnh nhân.
Nếu bị suy tủy thì điều trị tế bào máu hoặc truyền các thành phần máu, đồng thời tăng cường dinh dưỡng cho bệnh nhân trong quá trình xạ trị; nếu bạch cầu < 3 × 10^9 / L thì nên cách ly bảo vệ, giảm thăm khám hoặc từ chối, và cần theo dõi chặt chẽ thân nhiệt “hạn chế tiếp xúc với nhiều người”

Khử trùng bằng tia cực tím ngày 2 lần, mỗi lần 30 phút để giữ phòng sạch sẽ và không khí trong lành. Người bệnh cần chú ý vệ sinh ăn uống và vệ sinh răng miệng.

6. Chán ăn

Phương pháp điều trị: ăn ít bữa, ăn một số thức ăn lỏng dễ tiêu, để tăng calo và vitamin, có thể uống sữa, mật ong,…; trong quá trình xạ trị có thể uống thêm nước canh xương, thịt, lượng nước hàng ngày là khoảng 2000ml để thúc đẩy quá trình trao đổi chất.

7. Da bị tổn thương

Khi da bị ngứa, bạn có thể dùng tay vỗ nhẹ vào vùng ngứa, nhưng không được dùng tay gãi để vùng da bị ngứa được khô thoáng, khi da bị xung huyết, phù nề, tiết dịch, bào mòn hoặc thậm chí loét, bạn có thể cân nhắc việc tạm ngừng xạ trị Không bao giờ dùng cồn để sát trùng và lau.

Mình hy vọng rằng mọi người có thể giảm bớt tác động về thể chất và tâm lý của các phản ứng có hại của xạ trị thông qua các thói quen hàng ngày và các biện pháp can thiệp điều trị bằng thuốc, đồng thời giúp bệnh nhân và các bạn hoàn thành tốt kế hoạch điều trị.

Chấp hành chỉ định của bác sĩ, khám đúng giờ, giữ thái độ lành mạnh, tích cực, hợp tác với bác sĩ để hoàn thành kế hoạch điều trị, gặt hái kết quả chống ung thư càng sớm càng tốt.

Nguồn tham khảo

[1] Li Tao, Lv Jiahua, Shi Hanping. Expert consensus on nutritional therapy for radiotherapy patients [J]. Electronic Journal of Tumor Metabolism and Nutrition, 2021,8(01):29-34.
[2] Jiao Lan, Chen Fen. Nursing care of patients with brain metastases from non-small cell lung cancer with concurrent chemoradiotherapy [J]. Contemporary Nurses (Early Issue), 2016(05):108-110.
[3] Chen Xiaocen. Adverse reactions to radiotherapy in patients with lung cancer, its influencing factors and the establishment of symptom clusters [D]. Tianjin Medical University, 2014.
[4] Cao Peng, Wu Yanping. Talking about the nursing in tumor radiation therapy [J]. China Modern Drug Application, 2009,3(21):146-147.
[5] Dong Wenxia. Side effects of radiotherapy in patients with malignant tumors and nursing countermeasures [J]. Journal of Nursing Training, 2004(12):1140-1141.

Bùi H Điệp