Đối với bệnh nhân ung thư, “cân nặng chính là sinh mệnh”. Chính vì vậy, khi bị sụt cân, bệnh nhân ung thư và gia đình sẽ rất lo lắng. Gần đây, có nhiều bạn bè và người nhà bệnh nhân ung thư hỏi trong nhóm trao đổi dinh dưỡng tại sao bệnh nhân ung thư chỉ giảm cân, và làm thế nào để duy trì cân nặng, đảm bảo sức khỏe cho bệnh nhân ung thư. Dưới đây là 6 câu hỏi thường gặp về dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư :
Chúng ta biết rằng dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư cần đảm bảo duy trì cân nặng hợp lý, cân bằng giữa lượng năng lượng nạp vào và tiêu thụ hàng ngày.
Lượng ăn vào và tiêu thụ của bệnh nhân ung thư thường ở trạng thái không cân bằng. Khối u ác tính là một bệnh lý làm cho cơ thể bị suy mòn và mức tiêu thụ năng lượng khi nghỉ ngơi của bệnh nhân khối u ác tính (tức là tổng năng lượng cơ thể tiêu thụ ở trạng thái nghỉ trong 24 giờ) cao hơn so với người bình thường (tăng trung bình 10%) .
Sự gia tăng tiêu hao năng lượng khi nghỉ ngơi làm tăng nhu cầu năng lượng của bệnh nhân ung thư, nhưng trên thực tế, do các yếu tố khác nhau (chẳng hạn như khối u, phản ứng bất lợi liên quan đến liệu pháp chống khối u, v.v.), lượng dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư thường ít hơn nhiều so với bình thường.
Dưới tác động của các yếu tố như giảm lượng ăn vào, tăng tiêu hao năng lượng, tiêu thụ nhiều chất béo và cơ xương, bệnh nhân ung thư dễ bị sụt cân và gầy còm. Mức độ sụt cân ở bệnh nhân ung thư có thể tăng dần khi bệnh tiến triển, và cuối cùng có thể phát triển thành tình trạng suy kiệt cực độ được gọi là suy mòn. Ngược lại, những bệnh nhân bị suy mòn có thời gian sống sót tổng thể ngắn hơn.
Trong những trường hợp bình thường, cân nặng của người trưởng thành ở trạng thái cân bằng động, nếu không chủ động giảm cân trên 2% (như giảm cân tích cực, tập thể dục tăng cường, v.v.) trong vòng 6 tháng thì sẽ xảy ra hiện tượng sụt cân. Giảm cân là cơn ác mộng đối với bệnh nhân ung thư. Giảm cân có thể ảnh hưởng đáng kể đến quá trình điều trị, phục hồi và sống sót của bệnh nhân ung thư.
Giảm cân không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân ung thư mà còn làm giảm sức đề kháng của bệnh nhân ung thư với liệu pháp chống khối u và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.
Ngoài ra, giảm cân còn có thể rút ngắn thời gian sống của bệnh nhân ung thư. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khi tỷ lệ sụt cân của bệnh nhân ung thư lớn hơn 2,4% thì thời gian sống sót sẽ rút ngắn đáng kể, khi tỷ lệ sụt cân lớn hơn hoặc bằng 15,0% thì thời gian sống trung bình của bệnh nhân ung thư chỉ còn 3,4 tháng. Khoảng 40% -60% trường hợp tử vong liên quan trực tiếp đến giảm cân.
Khi trọng lượng cơ thể hiện tại nhỏ hơn 10% trọng lượng cơ thể bình thường hoặc lý tưởng, hãy chủ động trao đổi điều này với bác sĩ điều trị.
Một số bệnh nhân ung thư có trọng lượng ban đầu cao, nên khi sụt cân nghiêm trọng cũng có thể quan sát bằng mắt thường thấy cơ thể không gầy đi, nhưng điều này cũng có thể dẫn đến cơ hội điều trị dinh dưỡng bị bỏ lỡ. Vì vậy, cần hết sức lưu ý đến dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư. Bệnh nhân cần theo dõi sự thay đổi cân nặng của mình và duy trì cân nặng phù hợp, ổn định. Nên cân cơ thể 1 tháng hoặc 2 tuần một lần, chọn thời điểm cân vào buổi sáng khi bụng đói và không có nước tiểu, mặc quần áo đơn nhẹ trong quá trình cân và ghi chép lại thời gian sau cân. Nếu có dấu hiệu giảm cân nhanh, nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng kịp thời.
Nhu cầu năng lượng của các bệnh nhân có bệnh lý khác nhau, khối u ở các vị trí khác nhau, thì sẽ có sự khác nhau. Một loại thực phẩm không thể đáp ứng đủ năng lượng và tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết cho bệnh nhân ung thư, do đó, bệnh nhân ung thư nên tiêu thụ trung bình hơn 12 loại thực phẩm mỗi ngày và hơn 25 loại thực phẩm mỗi tuần để bổ sung thêm protein và các chất dinh dưỡng như chất béo, chất bột đường, vitamin và khoáng chất… Vậy bạn nên ăn nó như thế nào? Bạn có thể tham khảo thêm đơn thuốc ăn kiêng dành cho bệnh nhân u ác tính như sau:
Người lớn có thể ăn 200-400 gam ngũ cốc mỗi ngày. Lượng ngũ cốc thô hàng ngày đối với những người có chức năng tiêu hóa bình thường nên chiếm hơn 1/3 số lượng ngũ cốc thô được lựa chọn bao gồm lúa mì nguyên cám, gạo lứt, yến mạch, kê, lúa mạch, ngô, đậu xanh, đậu đỏ, khoai lang, khoai mỡ,… Những thực phẩm này chứa carbohydrate phân hủy chậm, có lợi cho sự ổn định của lượng hormone trong cơ thể.
Nên ăn cá, thịt gia cầm và trứng, lượng thịt đỏ như thịt lợn, thịt bò, thịt cừu hàng ngày được khuyến cáo kiểm soát chỉ nên sử dụng trong vòng 90g, số lần tiêu thụ mỗi tuần không quá 3 – 4 lần. Ngoài ra, bạn nên cố gắng không ăn hoặc ít ăn các sản phẩm thịt chế biến sẵn như thịt hộp, thịt hun khói…
Tùy từng mặt bệnh và diễn biến của bệnh mà bệnh nhân sẽ được bác sĩ tư vấn có nên sử dụng đậu và các sản phẩm từ đậu nành hay không. Một số mặt bệnh có thể sử dụng lượng đậu và các sản phẩm từ đậu nành được khuyến nghị là khoảng 50g đậu nành / 80g đậu hũ cắt nhỏ / 110g đậu hũ khô.
Lượng hoa quả khuyến nghị mỗi ngày là 200g, tùy vào tình trạng bệnh mà bệnh nhân sẽ chọn sử dụng các loại hoa quả khác nhau, hưng đa phần nên chọn hoa quả có hàm lượng đường thấp, đặc biệt đối với bệnh nhân ung thư có đường huyết cao / tiểu đường thì nên ăn hoa quả có chỉ số đường huyết (GI) thấp như cam, táo. , lê, và kiwi..
Lượng rau cần thiết mỗi ngày là 500g, nên tập trung vào các loại rau ăn lá, rau dưa, chọn các loại rau tươi có màu sắc đa dạng như đỏ, vàng, xanh, tím.
Lượng dầu ăn cần được kiểm soát ở mức khoảng 20 gam mỗi ngày. Bệnh nhân nên ăn các loại dầu thực vật giàu axit béo không no như dầu ô liu, dầu hạt cải,… và thường xuyên thay thế các loại dầu khác nhau. Ngoài ra cần chú ý cách nấu ăn để sử dụng đúng loại dầu cho từng món ăn và hạn chế sử dụng các thực phẩm chiên đi chiên lại nhiều lần.
Những thực phẩm nên tránh trên bàn ăn của bệnh nhân ung thư: rượu, đồ nướng (nướng, than) / ướp muối và đồ chiên rán. Những thực phẩm này không những không bổ dưỡng mà còn có thể gây ra những tác dụng phụ như tăng gánh nặng cho đường tiêu hóa, đồng thời có thể sinh ra chất gây ung thư trong quá trình nấu nướng như thịt nướng, rán, hun khói.
Ngoài ra, cũng nên hạn chế ăn các loại đường tinh luyện như đường trắng, đường nâu, đường phèn, mật ong và các loại ngũ cốc tinh chế làm từ bột và gạo đã bị đánh bóng.
Bản thân khối u và các phản ứng bất lợi liên quan đến liệu pháp chống khối u ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến việc ăn uống bình thường của bệnh nhân. Tại thời điểm này, đối với một số tình huống cụ thể, chúng ta có thể cố gắng thực hiện các điều chỉnh chế độ ăn uống một cách có mục tiêu để tăng lượng ăn vào và duy trì cân nặng:
Hóa trị làm ảnh hưởng đến sự thèm ăn của người bệnh cũng tương tự như khi nó tiêu diệt các tế bào ung thư, do đó bạn có thể thử một số cách sau để việc ăn uống trở nên dễ dàng hơn:
Bạn không nên chịu đựng trong im lặng vì có một số loại thuốc chống buồn nôn hiệu quả có thể được sử dụng trong quá trình hóa trị. Nếu bạn cảm thấy tình trạng buồn nôn không đỡ, hãy nói chuyện với bác sĩ điều trị để các phương pháp hạn chế cơn buồn nôn.
Buồn nôn và kém ăn có thể khiến bạn không ăn được với số lượng lớn. Do vậy, bạn cần chia bữa ăn nhỏ, thường xuyên hơn. Nếu bạn thường duy trì 3 bữa ăn lớn trong ngày nhưng cảm thấy khó tiêu hóa được hết, bạn có thể thay đổi một ngày thực hiện sáu bữa ăn nhỏ hoặc chọn ăn đồ ăn nhẹ.
Ngay cả khi bạn không vận động nhiều trong quá trình điều trị bằng hóa trị, bạn vẫn cần nhiều calo để duy trì hoạt động của cơ thể. Đây không phải là khoảng thời gian để chọn thực phẩm “nhẹ”, hãy lựa chọn trứng, thịt, sữa, bơ và phô mai để cung cấp lượng calo cho bạn. Nếu bạn không cảm thấy thích ăn, hãy uống chất lỏng có hàm lượng calo cao, chẳng hạn như sữa.
Ngoài việc đốt cháy calo, hóa trị liệu và các phương pháp điều trị khác tiêu diệt tế bào dẫn đến rất lượng protein trong cơ thể bạn bi giảm. Bạn cần nạp nhiều protein trong quá trình hóa trị hơn là trong chế độ ăn uống thông thường. Chỉ ăn trái cây và rau quả sẽ không cung cấp cho bạn tất cả các protein mà cơ thể cần. Trứng và thịt là nguồn protein tuyệt vời, cũng như các loại hạt, đậu và các loại đậu. Sữa và phô mai là những nguồn cung cấp tốt khác.
Hóa trị làm suy giảm hệ thống miễn dịch, ngăn chặn cơ thể của bạn chống lại sự nhiễm trùng. Vì vậy hãy thận trọng hơn về vệ sinh an toàn thực phẩm, không nên ăn bất cứ thứ gì chưa được nấu chín kỹ. Nên ăn các thực phẩm đã được nấu chín hoặc hâm nóng lại trước khi sử dụng để tránh vi trùng gây nhiễm trùng đường ruột.
Chú ý: Thực phẩm chưa nấu chín cũng có thể khó tiêu hóa hơn và làm giảm sự thèm ăn của bạn.
Trong trường hợp sức đề kháng của bạn bị suy giảm, bạn có nguy cơ bị nhiễm trùng cao. Sau đây một số biện pháp đảm bảo vệ sinh trong ăn uống giúp phòng ngừa các bệnh về đường tiêu hóa:
Một nghiên cứu cho thấy những người tăng cân đáng kể có nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân tăng 64% và tăng 125% nguy cơ tử vong do ung thư vú so với những bệnh nhân ung thư vú có tỷ lệ thay đổi cân nặng < 5% kể từ khi chẩn đoán.
Nói cách khác, trong quá trình điều trị khối u, trọng lượng cơ thể tăng hoặc giảm nhiều có thể gây bất lợi cho tiên lượng.
Ngoài ra, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự gia tăng của estrogen, leptin, adiponectin, insulin và các hormone khác do béo phì có thể làm tăng nguy cơ tái phát ở bệnh nhân ung thư vú.
Vì vậy, nên tăng cân hợp lý, tránh biến động lớn về cân nặng trong thời gian điều trị khối u và duy trì cân nặng ổn định, khỏe mạnh sau điều trị, tức là chỉ số BMI nên duy trì ở mức 18,5-23,9kg / m 2 .
Muốn vậy, bệnh nhân ung thư nên vận động hợp lý đồng thời có chế độ ăn uống hợp lý để duy trì cân nặng hợp lý và nâng cao vóc dáng.
Sút cân là biểu hiện thường thấy của bệnh nhân ung thư, một khi đã xảy ra thì cần phải can thiệp kịp thời để khắc phục. Nếu không thể duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư thì nên thông báo cho bác sĩ để được hỗ trợ dinh dưỡng kịp thời.
Hiện nay tỷ lệ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân ung thư dao động từ 40% đến 80%, dinh dưỡng hợp lý, ăn uống điều độ có thể làm giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng rất nhiều.
Một chế độ ăn tốt không chỉ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư và cải thiện tình trạng dinh dưỡng của họ mà còn cải thiện khả năng chịu đựng của họ với phẫu thuật, xạ trị và hóa trị, giảm nguy cơ tái phát, cải thiện kết quả lâm sàng và cải thiện chất lượng cuộc sống của họ.
Có thể bạn quan tâm:
Nguồn tham khảo
[1] Cancer Nutrition Management Branch of Chinese Nutrition Society. White Paper on Dietary Nutrition for Chinese Cancer Patients 2020-2021 [M]. Beijing: 2020.14
[2] Lin Ning, Xu Hongxia. Weight loss in cancer patients [J]. Electronic Journal of Tumor Metabolism and Nutrition, 2015(2):8-11.
[3] Yu Kaiying, Liu Lihui, Shi Hanping. Diagnostic criteria for tumor nutrition-related conditions [J]. Electronic Journal of Tumor Metabolism and Nutrition, 2020,7(1):1-6. DOI:10.16689/j.cnki.cn11-9349 /r.2020.01.001.
[4] Qin Yujing. Detailed dietary guidelines for patients with malignant tumors [J]. Physician Online, 2020,10(12):31-32
[5] Dietary guidance for patients with malignant tumors: WS/T 559-2017[S]. 2017.
[6] Li Zengning, Chen Wei, Qi Yumei, Hu Wen, Ge Sheng, Zhou Chunling, Yang Xuefeng, Zhang Pianhong, Yu Renwen, Lai Jianqiang, Jiao Guangyu, Hu Huaidong, Gao Shuqing, Zhang Yongsheng, Hu Xiaocui, Zhou Li, Zhou Lan, Feng Ying, Xin Bao, Liu Xiaojun, Li Li, Shi Wanying, Yang Qinbing, Zheng Jinfeng, Han Lei, Xia Yuhan, Liu Qingchun, Fang Yu, Hu Huanyu, Luo Bin, Xie Ying, Du Hongzhen, Li Wei, Wang Kunhua, Miao Mingyong, Xu Hongxia, Li Suyi, Li Yong , Jiang Bo, Ba Yi, Sun Mingxiao, Cao Weixin, Shi Hanping. Expert consensus on dietary nutrition prescription for malignant tumor patients
[7] Chinese Anti-Cancer Association Cancer Nutrition Professional Committee, National Health Industry Enterprise Management Association Medical Nutrition Industry Branch, Zhejiang Medical Association Cancer Nutrition and Therapy Branch. Expert consensus on nutritional diagnosis and treatment of decreased appetite in cancer patients [J]. Tumor Metabolism and Nutrition Electronic Journal, 2022, 9(3): 312-319. DOI: 10.16689/j.cnki.cn11-9349/r.2022.03.007.
[8] Li Zengning, Li Xiaoling, Chen Wei, et al. Expert consensus on appetite evaluation and regulation in cancer patients [J]. Electronic Journal of Tumor Metabolism and Nutrition, 2020, 7(2): 169-177. DOI: 10.16689/j.cnki .cn11-9349/r.2020.02.007.
[9] Wang Li, Cong Minghua, He Ruixian, et al. Research progress on the evaluation and nursing of anorexia in cancer patients [J]. Journal of Practical Clinical Medicine, 2021, 25(8): 117-123. DOI: 10.7619/jcmp.20201575 .
[10] Fudan University Affiliated Cancer Hospital. Nursing of re-swelling. [Popular Science] Should “weight gain” or “weight loss” during tumor treatment. 2022-05-20
Nhân kỷ niệm ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 và hưởng ứng tháng hành động…
Ngày 30/7/2015 Ban lãnh đạo cùng CBNV Ngân Hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt đã…
Ngày 19/7/2015, Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt phối hợp với Trung tâm Thông tin,…
Tiếp nối hoạt động thăm khám bệnh cho thương binh, bệnh binh...những người có công…
Đây là hoạt động “Uống nước nhớ nguồn" ý nghĩa, chăm sóc sức khỏe cộng…
Nằm trong chương trình tặng 200 suất khám phát hiện sớm ung thư của bệnh…
This website uses cookies.