U tuyến yên và một số biểu hiện bất thường của cơ thể

U tuyến yên là sự phát triển bất thường của khối u tại tuyến yên. Đây là bệnh phổ biến nhất của u nội tiết tố có thể phát triển trong tuyến yên. Bệnh tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe có thể nói đến như suy giảm, mất thị lực, vô sinh và các biến chứng nghiêm trọng khác.

1. U tuyến yên là gì ?

Tuyến yên là một tuyến nội tiết lớn nhất của cơ thể. Tuyến yên liên quan tới các cấu trúc khác của não bộ: dây thần kinh thị giác, vùng hạ đồi, xương bướm. Tuyến yên chịu chỉ huy của vùng hạ đồi. Tuyến yên chi phối, chỉ huy nhiều cơ quan của cơ thể: tuyến giáp, tuyến vú, tuyến thượng thận, tuyến sinh dục do đó gián tiếp ảnh hưởng tới nhiều chức năng: chuyển hóa, sinh dục, trưởng thành, phát triển của cơ thể.

Khi tuyến yên to hơn bình thường (u tuyến yên) hoặc các tế bào hoạt động quá mức sẽ gây ra những triệu chứng bất thường liên quan u chèn ép hoặc tăng tiết hooc môn:

• Rối loạn chu kỳ kinh, mất kinh, vô kinh
• Hiếm muộn thứ phát, tiết sữa
• Tăng trưởng quá mức, to đầu chi, cường giáp
• Rối loạn chuyển hóa: tiểu đường
• Hội chứng cushing, rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn, uống
• Triệu chứng do u chèn ép:Đau đầu, giảm, mất thị lực
• Giai đoạn muộn: giảm tiết hoocmon, suy tuyến yên suy đa tuyến nội tiết

2. Một số loại u tuyến yên tăng tiết hoocmon (Nội tiết tố) thường gặp

– U tuyến yên tiết hoocmon tăng trưởng (GH- Growth hoocmon): Người bệnh có hệ thống xương mặt, xương đầu chi phát triển phì đại, khối cơ tăng kích thước. Xét nghiệm hoocmon GH và yếu tố tăng trưởng IGF -1 tăng cao.

– U tuyến yên tăng tiết hoocmon tiết sữa- (PROLACTINOMA): Một trong những nguyên nhân gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, tiết sữa tự nhiên và hiếm muộn. Prolactin là một nội tiết tố được tiết ra ở thùy trước tuyến yên. Prolactin tăng cao có thể gặp trong một số nguyên nhân sinh lý (bình thường) như: Mang thai, giai đoạn sau đẻ, sinh hoạt tình dục ở một số phụ nữ. Tuy nhiên nhiều trường hợp là bệnh lý (bất thường).Nguyên nhân thường gặp nhất là các tổn thương ở dưới đồi thị, các khối u tuyến yên, khối u chèn ép cuống tuyến yên. Nguyên nhân ít gặp hơn: do dùng thuốc điều trị 1 số rối loạn tâm thần, do một số bệnh lý nội khoa như suy gan, suy thận.

PHÁT HIỆN U TUYẾN YÊN (PROLACTINOMA) bằng cách nào?

• Xét nghiệm prolactin có vai trò trong việc tìm nguyên nhân của rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, mất kinh nguyệt, những trường hợp nữ giới tiết sữa tự nhiên mà đang không trong thời kỳ cho con bú. Ở nam giới, một số bất thường liên quan tăng prolactin máu: rối loạn cương dương, vú to, vô sinh, không có tinh trùng,…
• Chụp cộng hưởng từ sọ não có tiêm thuốc đối quang từ nhằm xác định những bất thường của vùng tuyến yên và hạ đồi.
• Kết hợp soi đáy mắt vì khối u có thể chèn ép dây thần kinh thị giác gây nhìn mờ, tổn thương võng mạc.
• Siêu âm các tuyến nội tiết: tuyến giáp, buồng trứng
• Xét nghiệm một số nội tiết tố liên quan khác đánh giá các rối loạn chức năng tuyến yên phối hợp.

Tuyến yên là một tuyến nội tiết lớn nhất, quan trọng của cơ thể. Triệu chứng của u tuyến yên rất đa dạng. Việc điều trị u tuyến yên cần sự phối hợp nhiều chuyên khoa: phẫu thuật thần kinh, nội tiết, ung bướu. Nếu bạn có những dấu hiệu bất thường của cơ thể, hãy đến bệnh viện để được tư vấn, thăm khám.

(Nguồn: Bác sĩ. Đoàn Xuân Trường- Trung tâm phẫu thuật thần kinh- BV Hữu nghị Việt Đức. Xin lưu ý: Nội dung trên đây không có ý nghĩa cho người bệnh hay cộng đồng tự chẩn đoán bệnh, nếu có bất thường của cơ thể, hãy đến với bác sỹ chuyên khoa để được thăm khám).