3 cách đối phó với hội chứng suy mòn dinh dưỡng

Sụt cân nghiêm trọng, mệt mỏi và suy nhược là triệu chứng phổ biến của ung thư giai đoạn tiến triển. Nếu bạn nghĩ rằng suy mòn chỉ khiến bệnh nhân ung thư trông gầy hơn thì bạn đã nhầm! Cachexia – hội chứng suy mòn dinh dưỡng không chỉ là “hậu quả ” của bệnh ung thư, mà còn là “ nguyên nhân ” khiến bệnh nhân ung thư không đáp ứng thuốc điều trị, tiên lượng xấu, thậm chí tử vong sớm!

Khi bị suy mòn thì không được xem nhẹ, phải chủ động giải quyết hợp lý!

1. Hội chứng suy mòn dinh dưỡng là gì?

Cachexia, còn được gọi là hội chứng suy mòn dinh dưỡng, hiện được định nghĩa là: Một hội chứng đa yếu tố đặc trưng bởi tình trạng mất cơ xương dai dẳng (có hoặc không mất mô mỡ) không thuyên giảm hoàn toàn khi được hỗ trợ dinh dưỡng thông thường và dần dần dẫn đến suy giảm chức năng.

Mất cơ xương là biểu hiện cốt lõi của suy mòn, và sự phân hủy quá nhiều protein (đặc biệt là protein cơ) là một thay đổi sinh lý bệnh quan trọng.

Suy kiệt thường được chẩn đoán thông qua sự kết hợp giữa kiểm tra và xét nghiệm, bao gồm chỉ số khối cơ thể (BMI), cung cấp thông tin về cân nặng của một người so với chiều cao của anh ấy / cô ấy; tỷ lệ khối lượng cơ bắp với chất béo cơ thể; và xét nghiệm máu.

Biểu hiện lâm sàng chính là chán ăn, biếng ăn, no, sút cân, teo cơ, mệt mỏi, thiếu máu, phù nề, giảm protein huyết thanh,… phần lớn do ung thư hoặc các bệnh suy mòn mãn tính nghiêm trọng khác như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, tim mãn tính. suy, suy thận mãn tính, suy gan, AIDS, viêm khớp dạng thấp, v.v. Ở bệnh nhân ung thư, ung thư tuyến tụy, ung thư đường tiêu hóa, ung thư ruột kết và ung thư phổi thường gặp hơn.

Ngoài ra, một số loại thuốc hóa trị chống khối u, chẳng hạn như cisplatin, doxorubicin hoặc FOLFIRI (5-fluorouracil, leucovorin và irinotecan) cũng có thể thúc đẩy sự xuất hiện của suy mòn.

2. Những nguy hiểm của hội chứng suy mòn dinh dưỡng – Cachexia

Suy kiệt cần được giải quyết đúng cách, vì tình trạng này có thể ảnh hưởng đến khả năng chịu đựng các phương pháp điều trị như hóa trị và đối phó với các tác dụng phụ của bệnh nhân ung thư. Nó cũng có thể làm giảm chất lượng cuộc sống của một người, vì bệnh nhân sẽ không thể ăn uống tốt hoặc tham gia vào các hoạt động thông thường hàng ngày.

2.1 Giảm khả năng đáp ứng thuốc điều trị.

Có rất nhiều phương pháp điều trị bệnh ung thư, nhưng tất cả đều dựa trên thể trạng tốt của người bệnh. Những bệnh nhân có tình trạng hoạt động tốt hơn kháng thuốc chống khối u tốt hơn và phục hồi nhanh hơn.
Tuy nhiên, thể trạng yếu của bệnh nhân suy mòn thường không chịu nổi các phương pháp điều trị chống khối u thông thường, dễ bị tác dụng phụ của thuốc điều trị làm giảm hiệu quả điều trị khối u rất nhiều.

2.2 Ảnh hưởng đến tiên lượng sống

Một mặt, suy mòn làm giảm khả năng chịu điều trị của bệnh nhân, mặt khác thể trạng yếu của bệnh nhân suy mòn làm hạn chế các phương án điều trị sẵn có, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sống còn của bệnh nhân ung thư.

2.3 Rút ngắn thời gian sống

Suy giảm chất dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự sống còn và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân ung thư, khiến bệnh nhân mất niềm tin vào điều trị và tuổi thọ, suy sụp cả về thể chất và tinh thần, điều này sẽ chỉ đẩy nhanh cái chết của bệnh nhân.

3. Cơ chế của suy mòn đến từ đâu?

Cơ chế bệnh sinh của suy mòn do khối u rất phức tạp và vẫn chưa được hiểu đầy đủ, có thể liên quan đến các yếu tố sau:

Chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư

3.1 Teo cơ xương

Trong môi trường ung thư sẽ xảy ra nhiều biến đổi cấu trúc gen và protein khác nhau, một mặt ức chế quá trình tổng hợp protein, mặt khác thúc đẩy quá trình phân hủy protein. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng cấu trúc ngón tay kẽm của MuRF1 được tăng lên đáng kể ở những bệnh nhân suy mòn, có thể thúc đẩy sự thoái hóa của các thành phần troponin và actin trong các sợi mảnh.

3.2 Chuyển hóa năng lượng bất thường

Bệnh nhân ung thư nói chung có chuyển hóa năng lượng bất thường, và hầu hết bệnh nhân ung thư bị rối loạn ăn uống và không đủ chất dinh dưỡng. Năng lượng tiêu thụ giảm và sự tăng chuyển hóa khối u đưa năng lượng vào trạng thái cân bằng âm, do đó dẫn đến suy giảm liên tục chức năng cơ thể.

3.3 Rối loạn lipid máu

Hàm lượng một số cytokine trong máu của bệnh nhân suy mòn do khối u tăng lên đáng kể, chẳng hạn như adipokine, các yếu tố huy động lipid, IL-1, IL-6, TNF-α, v.v., có thể thúc đẩy huy động chất béo và đẩy nhanh quá trình phân hủy chất béo.

4. Làm thế nào để đối phó với hội chứng suy mòn dinh dưỡng

Nếu bạn đang giảm cảm giác thèm ăn hoặc giảm cân đáng kể, hãy nói chuyện với bác sĩ ung thư càng sớm càng tốt. Một số triệu chứng có thể là tác dụng phụ của việc điều trị ung thư mà bạn đang trải qua và có thể giảm dần theo thời gian; do vậy không phải cứ có biểu hiện lên là đồng nghĩa với bạn mắc chứng suy kiệt. Tuy nhiên, nếu bạn mắc phải hội chứng này, tốt hơn bạn nên được chẩn đoán sớm để có thể đưa ra các khuyến nghị kịp thời giúp bạn đối phó với tình trạng này tốt hơn.

Đối với bệnh nhân ung thư, nên điều trị bằng chế độ dinh dưỡng, dùng thuốc và không dùng thuốc, bao gồm phòng chống suy dinh dưỡng thông qua tư vấn dinh dưỡng và giáo dục dinh dưỡng, cũng như điều trị các bệnh nguyên phát gây suy dinh dưỡng. Nếu tình trạng suy mòn đã xảy ra, nó cần được xử lý từ các khía cạnh như sau:

4.1 Chữa khỏi ung thư là chìa khóa!

Điều trị tốt nhất cho chứng suy mòn dinh dưỡng – Cachexia là chữa khỏi ung thư, nhưng suy mòn về cơ bản là ở giai đoạn cuối của ung thư và không thể chữa khỏi. Vì vậy, hãy điều trị chứng suy mòn theo cách có mục tiêu.

4.2 Hỗ trợ dinh dưỡng là tốt nhất

Bệnh nhân Cachexia thể hiện chủ yếu là sút cân liên tục, chán ăn, buồn nôn và nôn, sụt cân, cổ trướng, mệt mỏi ,… là những triệu chứng điển hình của tình trạng thiếu dinh dưỡng. Vì vậy, việc hỗ trợ dinh dưỡng rất quan trọng đối với bệnh nhân ung thư.

Hỗ trợ dinh dưỡng được chia thành dinh dưỡng qua đường tiêu hóa và đường tiêu hóa. Các hướng dẫn khuyến cáo rằng dinh dưỡng qua đường ruột nên là lựa chọn đầu tiên cho chế độ dinh dưỡng nhân tạo ở bệnh nhân ung thư; khi dinh dưỡng đường ruột không thể thực hiện được hoặc không thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể hoặc khi hy vọng cải thiện tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân trong thời gian ngắn. Về thời gian, nên cung cấp dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch.

Đối với những bệnh nhân có thể ăn uống bình thường, chúng tôi khuyến nghị dinh dưỡng qua đường ruột Tóm lại, họ tự ăn, hạn chế ăn carbohydrate, nên chọn rau và trái cây tươi.

Nếu tình trạng suy mòn nghiêm trọng và thiếu dinh dưỡng, nên nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch , tức là duy trì bằng cách truyền dung dịch dinh dưỡng, chẳng hạn như glucose, dung dịch dinh dưỡng đã chuẩn bị, v.v.

4.3 Thuốc là một trợ giúp kích thích ăn uống và duy trì cân nặng!

Các loại thuốc được bán hiện nay bao gồm: thuốc kích thích thèm ăn, thuốc tăng nhu động dạ dày, glucocorticoid và thuốc chống viêm không steroid. Loại thuốc:

• Rrednisone, Dexamethasone: Tăng cảm giác thèm ăn
• Megestrol axetat: Tăng cảm giác thèm ăn và tăng cân
• Metoclopramide, domperidone: Cải thiện tình trạng nôn mửa và giảm cảm giác no sớm
• Thalidomide, Lenalidomide: Tăng cảm giác thèm ăn và tăng cân

Trong số các loại thuốc trên, thuốc megestrol được dùng phổ biến trên lâm sàng , có tác dụng cải thiện cảm giác thèm ăn, tăng trọng lượng cơ thể, có tác dụng chữa bệnh tốt.

Tình trạng thiếu máu xảy ra ở những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sống còn và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Ở giai đoạn đầu của bệnh ung thư, người bệnh nên tích cực tăng cường dinh dưỡng, giữ thể trạng tốt, chuẩn bị cho cuộc chiến lâu dài với khối u.

Nếu không may xảy ra Cachexia, cần phải điều trị bằng thuốc tích cực, phát hiện sớm và can thiệp sớm để đạt được mục đích cải thiện chất lượng cuộc sống, kéo dài thời gian sống và cải thiện tiên lượng.

Cachexia là một tình trạng thường không thể phục hồi, xảy ra trong giai đoạn cuối của các bệnh nghiêm trọng, bao gồm cả ung thư và HIV. Tình trạng này gây ra tình trạng sụt cân nghiêm trọng, không kiểm soát và hao mòn cơ bắp.

Tiếp cận điều trị kết hợp nhiều liệu pháp có thể hữu ích. Tuy nhiên, cách tốt nhất để ngăn ngừa suy mòn là giảm nguy cơ mắc các bệnh lý mạn tính có thể dẫn đến tình trạng này.

Có thể bạn quan tâm:

• Tin tức & các chương trình khuyến mại tại Hưng Việt
• Theo dõi Fanpage cung cấp Kiến thức: Dấu hiệu nhận biết, phương pháp điều trị, cách phòng chống và phục hồi cho bệnh nhân: Fanpage của Hệ thống Hưng Việt

Tham khảo:

[1]Biswas, A.K., Acharyya, S. Nat Rev Cancer20, 274–284 (2020). https://doi.org/10.1038/s41568-020-0251-4.
[2]Targeting cancer cachexia: we’re on the way.pdf, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/S1470-2045(16)00085-1.
[3]Arends J, Bachmann P, Baracos V, et al. Clinical Nutrition, 2017, 36(1):11-48.
[4]Aapro M, Arends J, Bozzetti F, et al. Annals of Oncology Official Journal of the European Society for Medical Oncology, 2014, 25(8):1492.
[5]Radbruch, L., et al. Clinical practice guidelines on cancer cachexia in advanced cancer patients. 2010.