Bạn có bao giờ sờ thấy những cục u nhỏ ở vùng cổ và lo lắng không biết chúng là gì? Đó có thể là hạch cổ – một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, sự xuất hiện của hạch cổ sưng to có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Cụ thể, từ nhiễm trùng thông thường đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Vậy hạch cổ là gì? Nổi hạch cổ bị bệnh gì? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hạch cổ và những lời khuyên hữu ích khi bạn gặp phải tình trạng này.
Hạch cổ là gì?
Hạch cổ hay hạch bạch huyết là những cấu trúc hình bầu dục nhỏ ở vùng cổ. Chúng thuộc hệ miễn dịch. Thông thường, hạch chứa tế bào giúp chống lại bệnh tật. Khi cơ thể nhiễm trùng, hạch có thể sưng to lên bất thường.
Nổi hạch cổ bị bệnh gì?
Tình trạng nổi hạch cổ là một triệu chứng khá phổ biến và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Đa số các trường hợp nổi hạch là do phản ứng của hệ thống miễn dịch với các bệnh nhiễm trùng thông thường. Đặc biệt là các nhiễm trùng ở vùng đầu và cổ như:
-
Nhiễm trùng đường hô hấp trên (URTI): Bao gồm cảm lạnh, viêm họng, viêm amidan, viêm xoang, viêm tai giữa. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây nổi hạch cổ ở trẻ em và người lớn.
-
Nhiễm trùng răng miệng: Áp xe răng, viêm lợi, sâu răng nặng cũng có thể dẫn đến sưng hạch ở vùng dưới hàm.
-
Nhiễm trùng da đầu hoặc vùng cổ: Các vết thương nhiễm trùng hoặc viêm nang lông ở khu vực này có thể gây phản ứng hạch lân cận.
-
Các bệnh nhiễm trùng do virus: Các bệnh như sởi, quai bị, rubella, thủy đậu, hoặc các nhiễm trùng do virus Epstein-Barr (EBV) gây bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng, cytomegalovirus (CMV), HIV cũng có thể gây nổi hạch ở nhiều vị trí, bao gồm cả cổ.
-
Nhiễm trùng do vi khuẩn: Lao hạch là một ví dụ về nhiễm trùng do vi khuẩn có thể gây sưng hạch cổ kéo dài.
Do có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây nổi hạch cổ, việc xác định chính xác nguyên nhân là rất quan trọng để có hướng xử trí phù hợp. Nếu bạn phát hiện hạch cổ sưng to kèm với các triệu chứng bất thường khác, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.
>> Xem thêm: Hỏi đáp về nổi hạch cổ
Nhận biết hạch lành tính và ác tính
Hạch lành tính thường nhỏ (dưới 1-2cm) mềm, ấn vào có thể đau, di động dễ dàng. Thông thường, chỉ sưng một vài hạch gần vùng bị viêm và có xu hướng giảm kích thước sau vài ngày đến vài tuần.
Ngược lại, hạch ác tính thường lớn (trên 2-3cm) cứng chắc. Thường ít hoặc không đau khi sờ. Đa phần hạch ác tính ít di động hoặc dính chặt vào các mô xung quanh. Hạch ác tính có thể xuất hiện nhiều hạch ở nhiều vị trí khác nhau.
Chúng thường tồn tại kéo dài mà không giảm kích thước và có thể đi kèm với các triệu chứng toàn thân. Cụ thể như sốt không rõ nguyên nhân, sụt cân, đổ mồ hôi đêm, mệt mỏi. Lưu ý rằng đây chỉ là những dấu hiệu gợi ý và cần sự thăm khám của bác sĩ để có chẩn đoán chính xác.
Cách kiểm tra và xét nghiệm hạch cổ
Khi bạn bị nổi hạch cổ, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám bằng cách hỏi bệnh sử và sờ nắn vùng cổ để đánh giá. Bao gồm việc xác định vị trí, kích thước, độ mềm mại và khả năng di động của hạch.
Để xác định bệnh chính xác, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm sau:
-
Xét nghiệm máu để kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng hoặc các bất thường khác
-
Siêu âm hạch cổ để xem hình ảnh chi tiết của hạch
-
Chọc hút tế bào hạch bằng kim nhỏ (FNA) để lấy mẫu tế bào đi phân tích
-
Sinh thiết hạch trong trường hợp nghi ngờ ác tính hoặc FNA không đủ thông tin
-
Trong một số tình huống, bạn có thể cần đến các xét nghiệm hình ảnh cao cấp hơn như chụp CT hoặc MRI.
Lời khuyên khi nổi hạch cổ
Khi phát hiện nổi hạch cổ, bạn không nên tự ý nặn hoặc xoa bóp hạch. Thay vào đó, hãy theo dõi kích thước và các triệu chứng đi kèm. Điều quan trọng nhất là bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn.

Tại đây, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán dựa trên các triệu chứng và kết quả xét nghiệm, từ đó có hướng điều trị phù hợp. Tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc hoặc nghe theo những lời khuyên không có căn cứ.
>> Xem thêm: Tuyến giáp và nổi hạch ở cổ
Không nên bỏ qua dấu hiệu bất thường ở cổ
Tóm lại, nổi hạch cổ là một triệu chứng phổ biến nhưng bạn không nên chủ quan bỏ qua. Hầu hết các trường hợp nổi hạch là phản ứng bình thường của cơ thể với nhiễm trùng. Tuy nhiên, để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng hơn, đặc biệt là các bệnh lý ác tính. Dĩ nhiên, việc thăm khám bác sĩ khi phát hiện hạch cổ là vô cùng cần thiết. Việc chẩn đoán chính xác và can thiệp kịp thời sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của bạn một cách tốt nhất. Hãy luôn lắng nghe cơ thể và đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn y tế khi có bất kỳ lo lắng nào.
THS. BS Nội trú Nguyễn Xuân Tuấn
ĐH Y Hà Nội
Là một trong những chuyên gia Ung bướu tại Việt Nam, ThS. BS Nội trú Nguyễn Xuân Tuấn khám, tư vấn điều trị bệnh lý tuyến giáp, phẫu thuật triệt để tế bào ung thư, đường mổ thẩm mỹ, mổ không biến chứng, thời gian nằm viện ngắn và giúp người bệnh bảo toàn được giọng nói . Bác sĩ tâm, nhiệt tình, thân thiện với người bệnh giúp bệnh nhân cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái hơn trong quá trình điều trị. Thành viên các Hội khoa học, tổ chức chuyên môn Hội viên Hội Ung thư Việt Nam…